Casgliad o ysgrifau gan yr athronydd J. R. Jones yn trafod parhad yr iaith Gymraeg a hunaniaeth Gymreig yn wyneb Prydeiniad y gymdeithas, yr Arwisgiad a dadfeiliad crefydd.

Tair darlith a draddodwyd i chwarelwyr gogledd Cymru gan Syr Henry Jones ar droad yr ugeinfed ganrif, yn trafod hawliau'r gweithiwr a'i le mewn cymdeithas.

Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae'r Ysgol Chwaraeon ym Mhrifysgol Fetropolitan Caerdydd wedi mynd ati i ddatblygu ystod o fodiwlau cyfrwng Cymraeg newydd. Yn wir, mae'r adran yn cynnig dros ddeg modiwl cyfrwng Cymraeg erbyn hyn, ac mae nifer y myfyrwyr sy'n dewis astudio'r modiwlau hynny yn cynyddu o flwyddyn i flwyddyn. Ond er bod y myfyrwyr yn derbyn eu darlithoedd i gyd drwy gyfrwng y Gymraeg – a bod deunyddiau dysgu perthnasol wedi eu llunio i gyd-fynd â'r darlithoedd hynny – nid oes llawer o destunau darllen ychwanegol ar gael drwy gyfrwng y Gymraeg ar hyn o bryd. Yn sgil hyn, mae'n rhaid i fyfyrwyr ddibynnu bron yn gyfan gwbl ar lyfrau ac erthyglau cyfrwng Saesneg wrth astudio eu pwnc y tu hwnt i'r ystafell ddosbarth. Yn anad dim felly, mae cyhoeddi'r gyfrol hon yn ymateb i'r galw am destun academaidd cyfrwng Cymraeg cynhwysfawr ar gyfer defnydd myfyrwyr sy'n astudio chwaraeon mewn cyd-destun cymdeithasol a diwylliannol.O ran hynny, mae'r llyfr hwn yn arddangos arwyddocâd cymdeithasegol ac athronyddol pellgyrhaeddol byd y campau, drwy esbonio bod chwaraeon yn gyfrwng gweladwy a phoblogaidd, sy'n gallu hybu ac atgyfnerthu gwerthoedd a chredoau cymdeithasol ar y naill law, neu herio a thrawsnewid y ffordd yr ydym ni'n ymwneud gyda'r byd sydd o'n cwmpas ar y llaw arall.Mae'r gyfrol wedi ei rhannu'n ddwy brif ran: cyflwynir y cysyniad o astudio chwaraeon mewn cyd-destun cymdeithasol ehangach yn y rhan gyntaf, a gan gyfeirio at lenyddiaeth academaidd berthnasol – sydd eisoes wedi ymdrin â rhai pynciau o fewn y maes – anogir y darllenwyr i feddwl fel cymdeithasegwyr. Athroniaeth chwaraeon yw ffocws ail ran y llyfr. Gan ganolbwyntio'n benodol ar foeseg, arddangosir pam bod angen mynd ati i edrych ar y maes hwnnw yng nghyd-destun byd y campau.Drwy fynd ati i astudio cymdeithaseg ac athroniaeth, y gobaith yw y gallwn ddeall mwy am y cymdeithasau yr ydym yn byw ynddynt, ac am arwyddocâd ehangach y modd yr ydym yn ymddwyn. Heb os – gan ei fod yn gyfrwng mor boblogaidd a gweledol – mae chwaraeon yn faes hollbwysig i'w astudio yn y cyd-destun hwn.Awduron Chwaraeon yn y Gymdeithas yw Dr Hywel Iorwerth a Dr Carwyn Jones (sydd, ill dau, yn darlithio yn Ysgol Chwaraeon arloesol a blaenllaw Met Caerdydd ar hyn o bryd), a chyhoeddir y gyfrol drwy gefnogaeth y Coleg Cymraeg ..

Trafodaeth gan yr athronydd Cymreig, J. R. Jones am berthynas dirywiad addoli Cristnogol yng Nghymru â chrebachiad hunaniaeth y Cymry a'r iaith Gymraeg.

Bob blwyddyn yng Nghymru mae tua 30 o bobl yn marw wrth aros am drawsblaniad organ, ond mae rheolau newydd wedi dod i rym yma a fydd yn golygu o bosib y daw mwy o organau ar gael. Yn y rhaglen hon cawn gwrdd â'r rhai sydd yn aros am drawsblaniad, y rhai sydd wedi cael, a'r bobl sydd yn gweithio yn y maes yn cefnogi'r rhoddwyr a'r rhai sydd yn derbyn. Cawn wybod yn union sut beth yw byw ar y rhestr aros, a sut beth yw cael trawsblaniad - a'r cyfle am fywyd newydd. Cwmni Da, 2015. Oherwydd rhesymau hawlfraint bydd angen cyfrif Coleg Cymraeg i wylio rhaglenni Archif S4C. Mae modd ymaelodi ar wefan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i gael cyfrif.

Casgliad o ysgrifau ar athroniaeth crefydd yn ymateb i ddisgwrs y cyfnod ar ystyr bodolaeth ac argyfwng cymdeithas sy'n ymwrthod â chrefydd gristnogol a bodolaeth Duw. Trafodir natur yr iaith a geir mewn credoau crefyddol a'n dealltwriaeth ohoni a thrafodir theorïau ynglŷn â thragwyddoldeb.

Araith o'r 1960au gan yr athronydd Cymreig J. R. Jones, am yr hollt rhwng y rhai sy'n siarad Cymraeg a'r di-Gymraeg yng Nghymru a sut mae cau'r bwlch heb danseilio'r iaith Gymraeg ei hun. Cyhoeddwyd hefyd fel rhan o gyfrol

Darlith yn trafod amodau moesol gweithredu anghyfreithlon, neu anufudd-dod dinesig, dros yr iaith Gymraeg. Dyma Ddarlith Goffa J. R. Jones, 1993.

Casgliad o bedair araith gan J. R. Jones, Siôn Daniel, Emyr Llywelyn ac Alwyn D. Rees a draddodwyd yn Eisteddfod Genedlaethol Aberafan ym 1966 yn trafod ymgyrchu dros y Gymraeg a lle gweithredu anghyfreithlon yn dilyn ethol aelod seneddol cyntaf Plaid Cymru, Gwynfor Evans.

It is argued that John Duns Scotus’s treatment of concrete moral topics such as slavery, inheritance and marriage exhibits characteristics of medieval Welsh laws. This is explicable by the latter’s closeness to the ancient Brythonic laws of Scotland. Their commonalities explain John Duns Scotus’s attitude to these topics and the use he makes of natural law theory alongside the Book of Genesis to defend his viewpoints. The inference is made that his aim was to develop a critical account of the natural law which could defend the ideal of the ancient Brythonic laws of Scotland against Anglo-Norman hostility.

This article describes the origins and some of the history of the Welsh-language philosophy journal Efrydiau Athronyddol, which was published from 1938 to 2006. The majority of the papers published in the journal were presented at the annual conference of the Welsh-speaking Philosophy section of the Guild of Graduates (Adran Athroniaeth Urdd y Graddedigion), an annual conference which continues today but which was established in the early 1930s. The article describes the nature and content of the first issue, and provides a summary of some of the main themes of articles published. It shows how the character of the journal underwent a significant change in 1949 as a result of a deliberate policy on the part of those most closely involved with the running of the journal and indeed in the Philosophy section of the Guild. The journal subsequently changed from being a purely philosophical one to a more interdisciplinary publication which dealt with a much wider range of topics, many of which had a distinct focus on Welsh intellectual life. The second half of the article focuses on one of the most influential papers ever published in the Efrydiau, namely ‘The idea of a nation’ by Professor J. R. Jones. Published the year before Saunders Lewis’s radio broadcast ‘Tynged yr Iaith’, its main claims are described and subjected to critical analysis. This paper exemplifies what was best about the journal: it is philosophical, but also interdisciplinary – drawing on poetry and history – and makes powerful political claims which led to Jones being described by Professor D. Z. Phillips as the philosophical inspiration for the Welsh Language Society, in addition to an acknowledged influence on the thinking of Saunders Lewis.

This article examines cymdeithasiaeth, a set of political ideas developed by Cymdeithas yr Iaith Gymraeg (the Welsh Language Society) arising from the Society’s campaigning experience. The article’s main aim is to evaluate ‘cymdeithasiaeth’, and to consider the ideation and the relationship between the theory and political practice. Community is an integral part of the philosophy of ‘cymdeithasiaeth’, and the article attempts to answer the question; ‘what is the role of community and the political relevance of ‘cymdeithasiaeth’ today?’ The discussion begins by examining the ideation of ‘cymdeithasiaeth’ as it developed alongside Cymdeithas yr Iaith Gymraeg’s experience of direct action. The role of community in the political tradition of Wales in the modern period is discussed, and a critical look is taken at the role of community and community development in today’s politics. Finally, a discussion on the evaluation of ‘cymdeithasiaeth’ takes place.